In ieder team zitten wel mensen die altijd kritisch zijn, of die de grappenmaker zijn, of diegene die altijd als eerste hun hand opsteken wanneer er iets gedaan moet worden. Wanneer ze eens niet kritisch of grappig zijn of een keer geen handopsteken, vragen we ons af wat er met diegene aan de hand is. Dit noemen we ook wel dat we deze mensen vastgezet hebben in een rol.

Groepsdynamiek

In mijn boek Lui Leiderschap & Krachtig Kaderen leg ik uit hoe dit werkt vanuit de zienswijze van Deep Democracy. In elke groep speelt groepsdynamiek een rol. De groepsdynamiek volgens CoResolve is ontwikkeld door Arnold Mindell, de grondlegger van Deep Democracy. Hij was zowel psychotherapeut als natuurkundige met een grote belangstelling voor kwantumfysica. Vanuit de kwantumtheorie gezien is het universum een samenhangend geheel, waarvan de delen onderling verbonden zijn en elkaar beïnvloeden. Om het geheel te kennen hoef je niet alle delen afzonderlijk te kennen, maar kun je kijken naar een klein gedeelte. De theorie van groepsdynamiek is vooral hierop gebaseerd.

Energieveld

Vanuit de kwantumtheorie wordt het universum gezien als een veld van energie waarin je geen onderdelen kunt onderscheiden. Wij mensen zijn allemaal onderdeel van het energetische veld. En dat energetische veld is steeds in beweging. Wanneer je een foto zou nemen van iemands voet, zie je niet een voet, maar zie je het hele lijf. De voet is een fractaal van het lichaam. Datzelfde geldt voor groepen. Eén individu geeft een beeld van het hele team. De energie van die persoon zit in de groep en de energie van de groep zit in de individuele deelnemer.

Energie is besmettelijk. Ik ben een keer naar een wedstrijd geweest van het Nederlands elftal tijdens de Europese kampioenschappen. Hoewel ik niet zo’n fan ben van voetbal, werd ik toch meegenomen in de sfeer in het stadion. Ik juichte en joelde op een gegeven moment net zo hard mee. Ik was onderdeel van de energie in het stadion. Zo werkt het ook in organisaties. Je komt vol zin en energie aan op je werk. Je komt binnen en je merkt direct een bedrukte sfeer op. Voordat je het weet voel jij je bedrukt. En andersom.

Een vriendin van mij is na zeven jaar latten gaan samenwonen met haar lief. Plotseling krijgt ze allerlei opdrachten voor het begeleiden van fusies. Ze begrijpt het wel. Het samenvoegen van twee huishoudens is eigenlijk een fusie dus niet voor niets dat deze opdrachten nu op haar pad komen. (Kan dit in een kader? Nog nooit geprobeerd)

Levend organisme

Op het werk zijn we dus onderdeel van het veld. Wat betekent dat voor onze teams en de vastgeroeste patronen? Deep Democracy kijkt naar de groep als een levend organisme. Het is een geheel van onderling verbonden patronen en velden van rollen. En alle rollen samen vormen het weefsel van een groep.

Rollen

Als we aan rollen denken, denken we vaak aan de formele rollen zoals teammanager, projectleider, controller, directeur, moeder, broer, chauffeur, boekhouder, et cetera. Deze rollen beschrijven de functies of taken die je vervult in een bepaald systeem zoals een organisatie of gezin. Daarnaast zijn er rollen die wij allemaal kennen en die veel meer gaan over het reguleren van de emoties of de energie binnen een groep. Bijvoorbeeld de initiatiefnemer, de advocaat van de duivel, de verzorger, de grappenmaker of de criticaster. Maar deze rollen zijn net zo goed meningen, gevoelens of symptomen zoals de rol van ‘werk is complex’, van ‘frustratie’ of van ‘hoofdpijn’. Het zijn velden van energie. Myrna Lewis zegt: ‘A role is bloody f*cking everything!’ Van sommige rollen zijn we ons bewust, van veel rollen niet.

De veronderstelling dat rollen vastzitten aan personen is een grote denkfout. Denk bijvoorbeeld maar aan een directeur. Wanneer hij vertrekt, blijft de rol in de organisatie en zal deze rol door een andere persoon vervuld worden. Zo ook…

Lees het hele artikel verder op pioniersmagazine.nl.

Tweedaags leiderschapsprogramma CoResolve

Herken jij die groepsdynamiek? Voel jij hoe jij vastgezet ben in de rol van leider of hoe jij wellicht anderen vastzet in rollen? Wil je de groepsdynamiek nog beter begrijpen?

Neem dan deel aan het tweedaagse leiderschapsprogramma CoResolve gebaseerd op Deep Democracy. Hierin leer je meer over groepsdynamiek, het voorkomen van en omgaan met weerstand, hoe je alle stemmen in je team kunt horen, hoe je kunt omgaan met spanning in de groep en hoe je gedragen besluiten kunt nemen. In mei start er weer een nieuwe (online) groep.