Tijdens mijn interim opdracht als locatiemanager heb ik diverse leiderschapslessen opgedaan die ik in de afgelopen twee blogs gedeeld heb. Terwijl ik deze lessen zo aan het uitschrijven was, realiseerde ik me dat er nog veel meer lessen zijn. Daarom in deze blog de vijf bonuslessen rondom leiderschap!  

Stel vragen!

Wellicht een no brainer. Maar wees eens eerlijk. Hoeveel vragen stel je daadwerkelijk? Ik durf te stellen dat ik echt goed ben in vragen stellen. En toch, als ik terugkijk, heb ik op veel momenten toch aannames gedaan. Onbewust heb ik gedacht dat ik snapte wat de ander bedoelde of heb ik gedacht dat ik genoeg gehoord had. Waar ik in het begin ontstellend nieuwsgierig was, werd dat in de loop van de maanden minder. Ik wist immers meer. En dat is precies de valkuil. Daarom ‘note to self’ en voor jou: blijf radicaal nieuwsgierig en blijf vragen stellen! 

Vraag door

Ik blijf nog even bij de vragen. Vragen stellen an sich is extreem belangrijk maar ook het DOORvragen. Ik geef groepen wel eens de opdracht om de hobby van de ander te raden in het kader van LSD (Luisteren, Samenvatten en Doorvragen). Die hobby geef ik ze, bijvoorbeeld elke zondag in hartje Amsterdam door de Kalverstraat paraderen met vrienden verkleed in een kangoeroe pak; een niet zo voor de hand liggende hobby. Doorvragen is dan extra belangrijk. De meeste deelnemers denken dat ze wel snappen wat een hobby is: voetballen, fietsen, breien, lezen… Op een gegeven moment hebben ze door dat ze het in een andere hoek moeten zoeken. Dan komen ze vaak tot wandelen met vrienden in Amsterdam. Zo, we zijn er. Maar ze missen cruciale details. Daarom: stel vragen en vraag door!! 

Kijk met een systemische bril

Deze les is minder voor de hand liggend. Maar door de opleiding Systemisch Intervenieren in de Praktijk van Siebke Kaat ben ik steeds meer met een systemische bril gaan kijken naar de organisatie en mijn team. Stel je organisatie of team voor als een boom. Hoe gezond de boom is, zie je aan de begroeiing en aan bijvoorbeeld de bloesem of de appels. In teams zie je dat in de interactie en in de balans van geven en nemen: hoe verloopt de samenwerking, hoeveel verloop is, is er veel uitval, wordt er veel geroddeld, etc.

“Extra water geven of is de bodem slecht?” 

Wanneer we zien dat de boom het minder goed doet, kun je bijvoorbeeld extra water geven of gaan snoeien. In teams gaan we dan persoonsgerichte interventies inzetten zoals een team training, assertiviteits- of feedbacktraining of coaching. Maar wat als de boom nu eenmaal op een slechte bodem staat, of te veel in de schaduw staat? Dan moeten we iets doen aan de basis. Dan helpen in teams de persoonsgerichte interventies niet meer. Dan moeten we naar het geheel kijken. Hoe is de organisatie of het team ontstaan? Wat is er geleerd uit het verleden, is er nog bestaansrecht, is het team logisch samengesteld en klopt de plek van het team en de teamleden? En welke patronen zijn zichtbaar en waar dienen deze voor? Door met deze bril te kijken, kun je als leider andere keuzes maken die op lange termijn veel effectiever zijn. En kun je snappen waarom zaken gaan zoals ze gaan en is de vraag wat je kunt doen of laten om het systeem als geheel te versterken. 

Veranderen zonder grote interventies

Als leider heb je voortdurend te maken met veranderingen zoals verandering van teamsamenstelling, verandering van de markt, organisatieveranderingen en veranderingen in de cultuur. Feitelijk heb je als leider ook de rol van verandermanager. Maar hoe doe je dat zonder grootschalige interventies maar als ‘day-to-day’ business en dat zonder zélf heel hard te hoeven werken?  

“Zet een KKD in!”

Mijn volgende boek richt zich helemaal op: Veranderen vanuit Lui Leiderschap. Om alvast een tip van de sluier op te lichten: maak gebruik van de ‘Konstante Kleine Druk’ oftewel KKD. Dit kun je doen door consequent iets onder de aandacht te brengen op verschillende manieren en op verschillende momenten. Zo werden er in het team ontzettend veel aannames gedaan. Het gevolg was dat er veel onbegrip en emoties waren met name vanuit een verontwaardiging. Ik ben begonnen met het benoemen van dit gedrag in zowel de wekelijkse Update (mail) als ook in team vergaderingen. Zonder oordeel, gewoon als constatering met de uitnodiging om aannames te toetsen bij elkaar of bij mij. Vervolgens heb ik medewerkers in de individuele gesprekken op bewust van gemaakt.  

“Practice what you preach”

Op verschillende manieren liet ik dit terugkomen in de Updates. Ik checkte zelf ook regelmatig aannames of roddels in het kader van ‘practice what you teach’. (Desondanks liet ik er toch nog veel lopen, zie eerste bonusles hierboven 😉). Langzaam maar zeker kwam er meer en meer bewustzijn op dit gedrag en gingen medewerkers dit gedrag veranderen. Dat benoemde ik ook in het kader van het vieren van successen. Na acht maanden was er echt iets veranderd. Niet door een grote ‘cultuur’ interventie maar door de KKD. 

Zorg voor Supervisie

En de laatste les: zorg zelf voor supervisie. De plek van leider is soms best eenzaam. Je kunt niet alles delen met je medewerkers. Op inhoud kun je goed sparren maar sparren over je eigen onzekerheden, vragen of gevoelens, is niet aan te raden om dat te doen met je team. Je hebt als leider goed voor jezelf te zorgen; dat hoeft het team niet voor jou te doen. Ik heb elke maand supervisie van Myrna Lewis, de grondlegger van Lewis Deep Democracy. Zij was het die mij een vriendelijke schop onder m’n kont gaf en mij bewust maakte dat ik aan de zijlijn bleef staan en dat ik in te stappen had. Zie les 6 uit mijn vorige blog.

“Ongegeneerd kwetsbaar” 

Supervisie helpt jou als leider om een plek te hebben waar je de vuile was buiten kunt hangen, waar je ongegeneerd kwetsbaar kunt zijn, en waar je uiteindelijk effectiever van wordt als leider.

Dit waren de vijftien lessen uit mijn periode als interim leider met mijn voeten in de klei. En ik breng alles wat ik geleerd heb weer mee naar de teams en leiders die ik begeleid. Een absolute win-win 😉.

P.S.: wil jij op de hoogte gehouden worden over mijn nieuwste boek Veranderen vanuit Lui Leiderschap? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief!

Wil jij ook supervisie? 

Ik begeleid regelmatig supervisie groepen met leiders. Twee uur lang met elkaar sparren, casussen doornemen, persoonlijke vraagstukken bespreken. Ik gebruik daarbij zowel mijn eigen ervaring en expertise als ook die van de deelnemers zelf. Zo leren we van elkaar. Wil jij dit ook? Stuur me dan een mail op info@coresolvers.nl.