Hoe makkelijk is nee zeggen eigenlijk? Make it safe to say the NO. Dat las ik laatst in een artikel van Myrna Lewis, een van de grondleggers van Deep Democracy. Ik ben het daarin geheel eens met haar. En ik heb ervaren dat dat niet zomaar ‘a walk in the park’ is. Hoe makkelijk zeg ik nee? 

Nee zeggen blijkt in praktijk niet zo makkelijk.

Je team uitnodigen om nee te zeggen, het tegengeluid te geven. Dat wat niet (snel) gezegd wordt. Als ik ernaar vraag bij leidinggevenden hoor ik vaak dat ze dat doen in hun teams, vaak ook vanuit de beste intenties. Maar het blijft nog steeds angstvallig stil in de meetingroom. Het tegengeluid laat zich niet zomaar zien. Het zal wel aan Zoom liggen, dat werkt ook niet echt bevorderend, hoor ik dan als een van de mogelijke redenen. Dat zou zeker kunnen…live is altijd beter. Maar laat me er ook een ander perspectief aan geven en belichten wat mee kan spelen. Uit mijn eigen ervaring. 

Jaren geleden heb ik achtereenvolgens op het spectrum van leidinggevenden het ene en het andere uiterste ervaren. Mijn eerste ervaring was met een waanzinnig fijne leidinggevende, iemand waar ik altijd bij terecht kon, die me ontzettend veel vertrouwen en ruimte gaf. Ga maar doen, en vertel maar wanneer je ergens tegenaan loopt of hulp nodig hebt.

Doordat ik vertrouwen kreeg, gaf dat mij op mijn beurt veel vertrouwen. Voelde als het stokje dat doorgegeven wordt tijdens een estafette-race.

En dat vertrouwen bracht vooral ook plezier. Ik mocht van alles oppakken, en werd daar steeds gretiger van. Kom maar door. Ik kwam mijn jaren in deze functie goed door met veel naar mij gedelegeerde taken, nieuwe eigen projecten en een groeiende berg ervaring. Wat een top tijd! Ook nee zeggen en mezelf uitspreken werd voor mij de normaalste zaak van de wereld. 

De functie waar ik daarna werd aangenomen, was echter totaal anders. Wat een 360 turn was dat. Hier had ik een sterk wantrouwende en controlerende leidinggevende. Zat overal bovenop, wilde alles checken, alles weten, nam ook nog wel eens de boel over en deed ‘t zelf. Dat ging soms zo ver dat mijn emails of andere correspondentie gecheckt werd.

De rode pen kwam er nog net niet aan te pas. 

Een man met een erg gestresst en ook onvoorspelbaar karakter. Hij kon als een blad aan een boom omdraaien qua stemming. Niet te peilen. Kon je middenin een team meeting te kakken zetten, omdat er iets niet goed zat in je presentatie. Ik werd er extreem nerveus van, en dat werd steeds erger. Van een plek van veel enthousiasme, durf en vertrouwen begon ik hier juist steeds meer aan mezelf te twijfelen. Ik ging uit voorzorg zelf ook alles drie keer checken en durfde steeds minder initiatief meer te nemen. Bang was ik ja…om het fout te doen. Uiteindelijk ben ik weggegaan, maar die ervaring ben ik niet vergeten. 

En wat gebeurde er daarna in de baan die daar weer na volgde? De eerste tijd heb ik echt ongelooflijk de kat uit de boom gekeken. Mezelf meteen uitspreken? Ik keek wel uit. Ik was veel waakzamer, keek eerst wat de rest deed. En wie is deze leidinggevende, kan ik varen op wat zij zegt, of is er een hidden agenda?  Zijn er andere belangen die mogelijk schadelijk zijn voor mij? Hoezeer zit zij op controle? En hoe lopen de rest van de hazen hier? Ben ik echt vrij…krijg ik echt vertrouwen? Dat heeft echt even geduurd. 

Dit is natuurlijk mijn ervaring. Maar je herkent er wellicht iets in. Hoe je jezelf meeneemt, en daarmee dus ook jouw eigen ervaring met jezelf uitspreken en uiten. Hoe makkelijk je dat wel of juist niet doet. Laat staan hoe dat cultureel of in je opvoeding en je eigen geschiedenis is geweest, of zelfs nog. 

Allerlei redenen kunnen er dus zijn waarom die ‘nee’ zich niet direct laat horen in een team.

Dat wil niet zeggen dat er niks te zeggen is, integendeel. Dus wat doe je dan? Als leidinggevende ben je ook gewoon mens, en kun je dit dus gewoon tegenkomen in je team. Zoals je in mijn verhaal hebt gelezen, en ook dat is maar een van vele mogelijke voorbeelden, ligt dat dus niet altijd aan jouw kunnen.  Het vraagt doorzettingsvermogen van je..als leidinggevende. En ook je eigen kwetsbaarheid laten zien. Wellicht dat ook jij het lastig vind om die NEE op te zoeken in je team. Om jouw eigen redenen, en wellicht ook jouw voorbeelden uit je eigen leven. 

Dat durven uitspreken, maakt ook dat anderen in je team dat sneller zullen doen. Er wordt toch gekeken naar wat jij doet, zo werkt ‘t nou eenmaal vaak met ‘apenrotsen’.

Het heeft mij geleerd dat ‘t ontzettend waardevol is daar tijd aan te besteden. Ja..dat kost eerst tijd, maar levert uiteindelijk zoveel op. Het had mij ongetwijfeld geholpen indertijd, dat weet ik zeker. 

Hoe makkelijk nodig jij de nee uit in jezelf, de ander of in je team? In onze Deep Democracy programma’s leren we je hoe je dat kunt doen.

Nieuwsgierig naar Myrna Lewis? In dit filmpje gaat ze in hoe je die nee uitnodigt in een conflict.